YENİ YILA SAĞLIKLI GİRİN

  Fadime Özgök Şenses… Sağlık için kolları sıvayan ender insanlardan biri… İlk ve orta öğrenimini Adana’da tamamlayan Şenses, Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünden 1999 yılında başarı ile mezun oldu. Mezuniyetinin sonrasında özel bir zayıflama merkezinde danışanların kişisel özelliklerine göre yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanmasını sağladı. Ardından Çocuk Esirgeme Kurumu'nda koruma ve bakım altında bulunan çocuk, genç, yaşlı ve özürlülerin beslenmesi; kuruluş mutfağının sağlık bilgisi koşullarının ve denetiminin sağlanması konularında hizmet verdi. Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümünde yüksek lisans eğitimini tamamlayarak Uzman unvanını aldı. Evli ve 1 kız bebek annesi Şenses, Acıbadem Adana Hastanesi'nde 7 yıl süresince Sağlıklı Beslenme ve Diyet uzmanı olarak görev yaptıktan sonra BESLENME DÜNYASI adı altında bireysel ve kurumsal olarak sağlıklı beslenme ve diyet danışmanlığını halen yapmakla beraber Türkiye Diyetisyenler Derneği Adana İl Temsilcisi yardımcısı olarak görevini sürdürmekte. Kendisi ile yaptığımız röportajda sağlıklı beslenme alışkanlığı nasıl olmalı ve yılbaşında nasıl beslenmeliyiz sorularına yanıtlar aldık. Keyifli okumalar… Beslenme Dünyası ne zaman açıldı, ne gibi faaliyetleriniz var? Henüz 15 günlük bir kurumuz. Adana’da uzun yıllardır beslenme ve diyet uzmanlığı yapıyorum. Bu merkezi açmak da şimdi nasip oldu. Biraz da kızımın uğuru diyebilirim. “Yaşam şekli sunuyoruz” Burada sağlıklı beslenme konusunda insanlara yol gösteriyoruz. Herkes besleniyor ama en doğru beslenme kişiye özel yöntemlerle nasıl olur; onun araştırmasını yapıyoruz. Gelen insanların öyküsünü dinliyor ve kişiyi bire bir tanıyoruz. Böylelikle genel geçer yargılardan uzak kişinin bünyesine uygun özel programlar ile yol gösteriyoruz. Bir nevi rehberlik yapıyoruz diyebilirim. Dolayısıyla buraya geldiklerinde doğruları devam ettirip yanlışları düzeltmeye çalışıyoruz. Yanlış alışkanlıkları yavaş yavaş bıraktırmaya çalışıyoruz. Sağlıklı beslenme tek başına değil bütünleyici davranışlarla mümkündür. Örneğin su içme, spor yapma gibi. Bir iki aylık diyetler değil, adeta bir yaşam şekli sunuyoruz. Zaten beslenme ve diyetten önce gördüğüm kadarıyla ilk önce teknolojik cihazlar yardımıyla kişiyi analiz ediyorsunuz… Şu anda ölçüm için kullandığımız vücut analiz cihazı son model ve Adana’ da bir tek bizde var. Bu cihazla kişilerin beden kitle indeksine yani boy ve yaşa göre hangi kolada olması gerektiğine, yağ, kas ve su oranına da bakıyoruz. Böylelikle hem verdiğim beslenme programına uyumu takip edebiliyorum; hem de verilen kiloların yağ dokusundan mı kas dokusundan mı olduğunu tespit edebiliyoruz. Yani benim için önemli olan bir haftada verdiği kilo değil, bir haftada verdiği yağ kitlesi. Bir hafta sonra verdiği kilo kas dokusundan ise vücut bu kiloyu tekrar yerine koymaya çalıştığı için hızlı kilo alma durumu ortaya çıkabiliyor. Bu ölçüme göre ve kişinin alışkanlıklarına göre beslenme programı hazırlıyorum. Hazır liste ile değil; genel ilkeleri aynı olmak kaydı ile kişiye özel program ile hareket ediyoruz. Bu şekilde olduğu zaman diyetler daha uyumlu oluyor ve sonuç kaliteli oluyor. Kişilerin yaşam kalitesini arttırmış oluyoruz. Sağlıklıve kaliteli beslenmek çok önemli. Örneğin tavuk eti, yumurta, peynir gibi gıdalar sağlıklı fakat siz bunun porsiyonunu abartırsanız bu gıdalar sizin için sağlıksız hale gelir. Sadece sağlıklı değil; yeterli, dengeli, ölçülü ve düzenli beslenmek gerekir. Sağlıklı beslenmek için neler yapmalıyız? Aslında öncelikle tercihler yapmamız gerek. Gıdaları doğru seçmeliyiz. Her gıdadan yeterince almalıyız. Önemli olan miktar. Güne kahvaltı ile başlamalıyız. Böylelikle gün içinde acıkma krizlerimiz daha kontrollü olur. Kahvaltıdan kastım poğaça, kek çörek değil de peynirli sandviç, yumurta veya yulaf gevrekleri, süt vb gibi tercihler doğru olacaktır. Güne zinde ve enerjik başlamak için kahvaltı şart. Ara öğünlerde ise meyve, kuruyemiş, kuru meyve yoğurt vb gıdaları tercih etmeliyiz.  Evde kendimize sağlıklı yemekler hazırlayıp iş yerlerimizde, okullarda bunları tüketebiliriz. Eskiden sefer tasları vardı. Belki mecburiyetten yapılıyordu ama hem çok güzel hem de çok sağlıklı bir uygulamaydı. Keşke şimdi de gerçekleştirebilsek.  Dışarıda beslenme alışkanlığımız çok fazla. Mümkün olduğunca sağlıklı yemekleri tercih etmeliyiz. Az yağlı ve daha çok salata ağırlıklı, fırınlanmış, haşlanmış veya ızgara türü et besinlerini tercih etmeliyiz. Süt, yoğurt ayran gibi kalsiyum ihtiyacımızı karşılayan gıdaları tercih edersek kilo kontrolünde inanılmaz bir faydası olacaktır. “Ekmeği mutlaka tüketin!” Mutlaka ekmek tüketmemiz gerek. Son günlerde ekmeğe inanılmaz bir savaş açılmış gibi duruyor. Ama biz buraya gelen insanlara ısrarla ekmek tüketmeleri gerektiğini söylüyoruz. Ekmek kilo aldırır gibi bir algı var. Miktarına dikkat ettiğimiz ve enerjisini harcadığımız takdirde besinler kilo aldırmaz. Biz hem ekmeği programlara dâhil edip hem kilo verdirebiliyoruz. Karbonhidrat ihtiyacımızı ekmekten karşılıyoruz. Ekmekte kompleks bir şeker var. Bu, vücudun ihtiyaç duyduğu şekerdir. Lifli çavdarlı çok tahıllı gibi az işlem görmüş ekmekleri tercih etmek sağlığımız açısından daha avantajlı olacaktır. Vücudumuz bu gıdalardan ihtiyacı olan kadarını zaten parçalayarak şekere dönüştürüyor. Eti fazla tükettiğinizde de şekeri eğer yetersiz aldıysak bu işlem yine gerçekleşiyor. Tek yapmamız gereken yeteri kadar besini almak. “Sağlıklı beslenerek çoğu hastalığa karşı vücut direncimizi artırırız” Sağlıklı beslenme ile bağışıklık sistemimizi kuvvetlendiririz. Genetiğimizde bir takım hastalıklara karşı yatkınlığımız varsa sağlıklı beslenerek bunlara yakalanmayı önleyebilir veya en azından geciktirebiliriz. Bu açıdan dengeli ve sağlıklı beslenmek çok önemlidir.  Kilo kontrolünde de beslenmenin rolü büyüktür. Yeni bir yıla giriyoruz Yılbaşında nasıl beslenmeliyiz? Yine kahvaltı ile güne başlamalıyız. Özellikle alkol alacak kişiler için su tüketimine dikkat etmelerini öneririm. Akşam fazla yiyeceklerse öğlen salata tarzı gıdalarla hafif beslenmeleri gerekir. Her şeyden azar azar kontrollü yemelerinin tavsiye ederim. Meze yenecekse kızartma harici yoğurtlu mezeler yenmeli. Yılbaşının olmazsa olmazı hindi veya tavuktur ve bunların ızgara veya fırınlanmış olması gerekiyor. Yanında bol renkli salata tüketilmeli. Pilav ya da makarna tarzı gıda tüketirken ekmek kullanmamaya özen göstermeliyiz. Salataya ekleyeceğimiz soslar abartılmamalı. “Yatmadan mutlaka 1 bardak su için” Akşam saatlerinde yatmaya yakın zamanda yemek yenmemeli. Yatmadan 2 saat öncesinde yeme içme işlemi bitmelidir. Ve yatmadan önce 1 bardak su içmek ayrıca sabah kalkınca da su tüketmek metabolizma açısından faydalı olacaktır. Buradan tüm Adana’ya ve Egemen okurlarına mutlu yıllar dileklerimi sunarken; yeni yıla sağlıkla girmeyi ve ince bir yıl olmasını diliyorum. Yılbaşına özel beslenme önerileri: Yılbaşı akşamlarının özel yemeği olan hindi bu akşam tüketilecek alkol miktarı da göz önünde bulundurulursa, et grubu olarak düşük doymuş yağ içeriği ile iyi bir tercih olacaktır. Akşam et tercih edileceğinden öğle yemeğinde zeytinyağlı bir sebze yemeği tercih etmek daha doğru bir seçim olacaktır. Etin pişirme şekli de önemli; kızartma veya kavurma yerine ızgara veya fırınlama gibi yöntemler tercih edilmelidir. Kırmızı et tüketilecekse mutlaka ızgara olarak tüketilmeli ve kesinlikle aşırıya kaçılmamalıdır. Akşam yemeğine mutlaka çorba ile başlanmalı ve mutlaka bol salata ile birlikte ana yemek tüketilmelidir. Tatlı olarak ağır şerbetli tatlılar yerine sütlü veya meyveli tatlılar tercih edilmelidir. Alkollü içeceklerde ise alkol oranı en az olanları tercih edilmelidir. Özellikle şarap en uygun tercihlerden biri olmasına rağmen 1-2 kadehten fazla tüketilmemelidir. Aç karnına alkol alınmamalı alkol almadan önce mutlaka bir şeyler yenmelidir. Yemeklerin veya içkinin yanında tüketilen mezelerin mayonezli ve kızartılarak hazırlanmış olanlarının yerine az yağlı ve sebze ağırlıklı alanlarından tercih edilmesi daha uygun olacaktır. Yılbaşı gecesi alkolle birlikte alınan kuruyemişlerin miktarına dikkat etmek gerekiyor. Kuruyemişler besin içeriği ve kalori yönünden zengin gıdalardır. Bu nedenle kuruyemiş tabağı hazırlanacaksa leblebi ve kuru meyvelerin ağırlıkta olmasına dikkat etmek hem sindirimin kolaylaşması açısından hem de kalori alımını arttırmamak açısından önemlidir. Yılbaşı akşamı gereğinden fazla ve dengesiz beslenildi ise ertesi gün daha çok posa ve lif oranı yüksek olan sebze ve meyveler tercih edilmelidir. Yılbaşında tüketilmiş olan yağlı, şekerli gıdalar, kuruyemişler ve alkollü içecekleri yılbaşından sonraki günlerde tüketmemek gerekir.  Bol sıvı tüketmek özellikle alkolün diüretik etkisine bağlı baş ağrısı ve bitkinlik gibi problemlerin yaşanmaması için mutlaka gereklidir Bir gün önce alınmış olan fazla enerjiyi harcayabilmek için fiziksel hareketi artırmak da ayrıca faydalı olacak.